ولایت فقیه

ولايت فقيه و خطاپذيرى ولايت فقيه و خطاپذيرى پرسش 25. كسى كه اشتباه مى كند و معصوم نيست، چگونه مى تواند ولايت داشته باشد؟ ولايت مراتبى دارد و بسيارى از مراتب آن هيچ ارتباطى با عصمت ندارد؛ مثل ولايت پدر بر فرزند، شوهر بر زن، قيّم بر صغير و .... قرآن مجيد مواردى از ولايت را ذكر مى كند كه لزوما مشروط به عصمت نيست؛ مثلاً مى فرمايد: «وَ الْمُومِنُونَ وَ الْمُومِناتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِياءُ بَعْضٍ»[1] «برخى از مؤمنان بر ديگرى ولايت دارند». يا « إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَ هاجَرُوا وَ جاهَدُوا بِأَمْوالِهِمْ وَ أَنْفُسِهِمْ فِى سَبِيلِ اللّهِ وَ الَّذِينَ آوَوْا وَ نَصَرُوا أُولئِكَ بَعْضُهُمْ أَوْلِياءُ بَعْضٍ»[2] «همانا كسانى كه ايمان آورده و هجرت كردند و با مال و جانشان در راه خدا جهاد نمودند و كسانى كه آنان را پناه داده و يارى كردند، برخى بر بعضى ديگر ولايت دارند». از سوى ديگر يكى از اقسام ولايت «زعامت و رهبرى سياسى» است. اكنون اين سؤال پديد مى آيد كه آيا اين مرتبه از ولايت، عصمت مى خواهد؟ پاسخ آن است كه وجود عصمت براى رهبر و پيشواى سياسى، بسيار خوب و مفيد است و با وجود شخص معصوم، هيچ فرد ديگ ولایت فقیه...ادامه مطلب

طرح شبهه و مقدمه جواب شبهه جدایی دین از سیاست از سال 41 ه.ق و جواب – بخش اول طرح شبهه و مقدمه جواب پرسش 26 . نظر شما در مورد اينكه دين و سياست از سال 41 هجرى از هم جدا شده و چيزى به عنوان ولايت فقيه وجود ندارد، چيست؟ مسئله جدايى دين از سياست را، مى توان از دو ساحت نظرى و تاريخى مورد بررسى قرار داد. در بعد تاريخى، به حكومت ها و نظام هاى سياسى در متن جامعه اسلامى نظر مى كنيم و فاصله آنها را با تز جدايى دين از سياست، مد نظر قرار مى دهيم. در بعد نظرى ـ جداى از نظام هاى سياسى موجود در تاريخ اسلام و فاصله آن با دين ـ صرفا به ادله نقلى (قرآن، سنت و اجماع) و عقلى درباره حكومت و دولت در اسلام مى پردازيم. ولایت فقیه...ادامه مطلب

نظر آيت الله تبريزي نظر آیت الله تبریزی پرسش 23. نظر آيت اللّه تبريزى را در مورد ولايت فقيه بيان كنيد. آيه اللّه تبريزى قائل به ولايت فقيه از راه حسبه به معناى وسيع آن است. ايشان در كتاب صراط النجاة اين گونه امور را به دو دسته تقسيم كرده است: 1. امور حسبيه به مفهوم مضيق، 2. امور حسبيه به معناى موسع. [1] «حسبه» در لغت به معناى اجر و ثواب است و در اصطلاح فقهى، به كارهايى گفته مى شود كه شخص يا نهاد خاصى، متولّى آنها نيست و از ديگر سو مى دانيم كه خداوند راضى نيست اين امور بر زمين بماند؛ مثل سرپرستى اطفال بى سرپرست و حفظ اموال آنان، دفن مسلمانى كه خويشاوند ندارد، حفظ اموالِ اشخاص غايب و ... . از نظر فقهى، مسئوليت اين گونه كارها، بر عهده فقيه عادل است و يا حقّ تصدى اين مسئوليت ها به طور متيقن با فقيه عادل است. اگر او در دسترس نبود، بر عهده مسلمانان عادل و در غير اين صورت بر عهده ديگر مسلمانان است. بنابراين با وجود فقيه عادل، ديگران حقّ تصرّف در امور حسبيّه را ندارند. حال آيا اداره جامعه اسلامى و امور سياسى، اقتصادى و فرهنگى ـ كه قطعا در سرنوشت دنيوى و اخروى مردم دخالت دارد ـ از امور حسبيّه ا ولایت فقیه...ادامه مطلب

راز اختلاف علما در بحث ولايت راز اختلاف علما در بحث ولايت فقيه پرسش 24. چگونه ولايت فقيه را در امتداد ولايت ائمه (علیهم السلام) مى دانيم؛ در حالى كه برخى از علماى بزرگ اعتقاد به چنين ولايتى نداشتند؟ بر اساس تصريح برخى از فقهاى بزرگ شيعه، اصل ولايت فقيه، مورد اتفاق يا حداقل از نظرات مشهور بين فقيهان شيعه است. مرحوم نراقى از علماى قرن (1245ه) مى نويسد: «ولايت فقيه فى الجمله بين شيعيان اجماعى است و هيچ يك از فقها فى الجمله در ولايت فقيه اشكال نكرده است». [1] ابن ادريس از فقهاى قرن ششم هجرى مى نويسد: «ائمه همه اختيارات خود را به فقهاى شيعه واگذار كرده اند». [2] صاحب جواهر (متوفاى1266 ه) مى فرمايد: «كسى كه در ولايت فقيه وسوسه كند، طعم فقه را نچشيده است و معنا و رمز كلمات معصومين (علیهم السلام) را نفهميده است». [3] امام خمينى (رحمه الله) نيز در اين زمينه مى فرمايد: «موضوع ولايت فقيه، چيز تازه اى نيست كه ما آورده باشيم؛ بلكه اين مسئله از اول مورد بحث بوده است. حكم ميرزاى شيرازى در حرمت تنباكو، چون حكم حكومتى بود ... همه علما تبعيت كردند ... مرحوم كاشف الغطاء بسيارى از اين مطالب را فرموده اند ولایت فقیه...ادامه مطلب

ولايت فقيه ولايت فقيه 4. «ولايت فقيه»؛ يعنى، رهبرى سياسى جامعه اسلامى به وسيله فقيه عادل و با تقوا و داراى شرايط لازم رهبرى.

ولایت فقیه...

طرح دو شيوه بحث ولايت مطلقه فقيه از منظر قانون اساسى و امام راحل – بخش اول طرح دو شیوه بحث پرسش 13. لطفاً مفهوم ولايت مطلقه فقيه را از منظر قانون اساسى و امام (رحمه الله) توضيح دهيد؟ تبيين و تحليل «ولايت مطلقه فقيه» از منظر امام خمينى (رحمه الله) و قانون اساسى جمهورى اسلامى ايران، به دو شيوه ممكن است: 1. رجوع به منابع و متون اسلامى و آراى حضرت امام (رحمه الله) و ديگر فقيهان و انديشمندان اسلامى؛ 2. مراجعه به مشروح مذاكرات شوراى بازنگرى قانون اساسى براى فهم مقصود قانون گذاران از اين عبارت. در اين رابطه ابتدا به بازخوانى معناى اين اصطلاح از منظر حضرت امام (رحم ولایت فقیه...ادامه مطلب

ولايت فقيه در متون اسلامى ولايت مطلقه فقيه از منظر قانون اساسى و امام راحل – بخش دوم يك. ولايت فقيه در متون اسلامى نظریه حضرت امام (رحمه الله) درباره حوزه اختيارات ولى فقيه ـ كه مورد قبول اكثريت فقهاى شيعه مى باشد ـ اين است كه فقيه همه اختيارات لازم حكومتى امام معصوم (علیه السلام) را دارد و هر نوع ولايتى كه در حوزه رهبرى جامعه براى ثابت شده، براى فقيه نيز ثابت است؛ به جز آنچه كه به دليل خاص از مختصات معصوم (علیه السلام) شمرده شده است (از قبيل پاره اى از اختياراتى كه پيامبر (صلی الله علیه وآله) در حوزه مسائل خصوصى افراد داشته اند). از اختيارات حكومتى ياد شد ولایت فقیه...ادامه مطلب

ولايت فقيه در قانون اساسى ولايت مطلقه فقيه از منظر قانون اساسى و امام راحل – بخش سوم دو. ولايت فقيه در قانون اساسى نگاهى به مشروح مذاكرات شوراى بازنگرى قانون اساسى، اين نكته را آشكار مى سازد كه منظور از «ولايت مطلقه فقيه» در قانون اساسى، درست همان معنايى است كه حضرت امام (رحمه الله) و فقهاى شيعه، با استناد به منابع و متون اسلامى و ادله عقلى و نقلى بيان كرده اند؛ نه به معناى «مطلقه» در اصطلاح علوم سياسى. در اينجا به عنوان نمونه به گفته هاى تعدادى از اعضاى شوراى بازنگرى قانون اساسى اكتفا مى شود. 1. آيت اللّه خامنه اى: «من به ياد همه دوستانى كه در جريان هاى ولایت فقیه...ادامه مطلب

ولايت فقيه و عقل بشرى ولايت فقيه و عقل بشرى پرسش 17. فلسفه ولايت فقيه چيست؟ تبيين اين مسئله به تحليل دو نكته بر مى گردد: 1. چرا جامعه نيازمند زعامت و ولايت سياسى است؟ 2. چرا در جامعه اسلامى اين زعامت سياسى، براى فقيه جامع شرايط قرار داده شده است؟ جامعه انسانى از آن جهت كه مشتمل بر افراد با منافع، علاقه ها و سليقه هاى متعارض و مختلف است، به طور ضرورى نياز به حكومت دارد. اجتماع انسانى ـ هر چند در حدّ بسيار مختصر ـ نظير يك قبيله يا روستا، نيازمند نظام و رياست است. اصطكاك منافع، چالش ميان افراد و اخلال در نظم و امنيت، مقولاتى است كه وجود نهادى مقتدر و معتبر را ج ولایت فقیه...ادامه مطلب

طرح يک شبهه و بيان پاسخ لزوم عقلى ولايت فقيه طرح یک شبهه و بیان پاسخ پرسش 20 . ولى فقيه اول بايد دليل و مدرك ارائه كند و بعد فتوا و دستور؛ و هر شخصى بايد بر اساس عقل خود تصميم بگيرد وگرنه بر خلاف احاديثى است كه عقل را حجت باطنى مى داند!؟ ابتدا بايد توجه داشت كه عقل داراى مراتب و تقسيماتى به اعتبارات مختلف است؛ از قبيل: يك. عقل بَدْوى مراد از عقل بَدْوى، برخورد ابتدايى عقل با يك مسئله است. چنين عقلى خطاهاى بسيارى دارد و گاهى بر خلاف احكام صريح دين حكم مى راند. با كمال تأسف افرادى با اتكا به چنين عقلى، در مسائل دينى حكم مى رانند و عقل خويش را بر حكم دينى، ترجيح ولایت فقیه...ادامه مطلب